H παρακάτω συνέντευξη παραχωρήθηκε σε συντρόφους της Ακαδημίας της Δημοκρατικής Νεωτερικότητας, τον Μάιο του 2024, προκειμένου να φιλοξενηθεί στη σελίδα της: democraticmodernity.com
Οι εκδοτικές δραστηριότητες της Ακαδημίας της Δημοκρατικής Νεωτερικότητας αποσκοπούν στην έναρξη συζητήσεων με ακτιβιστές, ακαδημαϊκούς και διάφορα αντισυστημικά και κοινωνικά κινήματα, προκειμένου να κάνουμε βήματα προς την αναζήτηση μιας ριζοσπαστικής εναλλακτικής στην Καπιταλιστική Νεωτερικότητα και την επίτευξή μιας ελεύθερης ζωής. Μέσα από την εκπαιδευτική/ επιμορφωτική προσπάθεια, επιδιώκεται η δημιουργία μιας νέας κατανόησης της δημοκρατικής πολιτικής, ενός κοινωνικού διαφωτισμού και μιας νέας πολιτικής και ηθικής συνείδησης. Ορισμένες διαστάσεις των κοινωνικών ζητημάτων με τα οποία ασχολείται είναι η κοινωνιολογία της ελευθερίας, η συνύφανση γραμμών αντίστασης, η δημοκρατική αυτονομία, η γυναικεία χειραφέτηση, η αυτόνομη οργάνωση της νεολαίας, η κοινωνική οικολογία, η κοινοτική οικονομία, η τέχνη και ο πολιτισμός. Μέσα από την ανάπτυξη δικτύων και πλατφορμών αποσκοπεί να συμβάλει στην ενίσχυση της διεθνούς ανταλλαγής εμπειριών και να συνυφάνει τους υπάρχοντες αγώνες, στο πνεύμα της πρότασης του Παγκόσμιου Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού. Για να ξεπεραστεί η Καπιταλιστική Νεωτερικότητα, απαιτούνται συγκεκριμένες τοπικές και παγκόσμιες εναλλακτικές λύσεις. Αν καταφέρουμε να επεκτείνουμε την δημοκρατική πολιτική στην καθημερινή ζωή -μέσω συμμαχιών, συμβουλίων, κομμούνων/ κοινοτήτων, συνεταιρισμών/ κοοπερατιβών, ακαδημιών- η τεράστια πολιτική δυναμική της κοινωνίας θα ξεδιπλωθεί και θα χρησιμοποιηθεί για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων.
Τον Σεπτέμβρη του 2006 στη Μεγάλη Παναγία, ένα χωριό τριών χιλιάδων κατοίκων στην Β.Α. Χαλκιδική, με αφορμή την κατάθεση ενός νέου «Επενδυτικού Σχεδίου Ανάπτυξης, Ε.Σ.Α.» των μεταλλείων χαλκού χρυσού από την κοινοπρακτική εταιρεία Ελληνικός Χρυσός, δημιουργήθηκε η συλλογικότητα «Πρωτοβουλία Ενάντια στις Βλαπτικότητες». Η παραπάνω συλλογικότητα, τον Δεκέμβριο του 2006, προκάλεσε την πρώτη μεγαλειώδη εκδήλωση/λαϊκή συνέλευση που αποφάσισε τη σχεδόν ομόφωνη εναντίωση των κατοίκων στη μεταλλευτική δραστηριότητα, παρουσία μεγάλης ομάδας ακαδημαϊκών από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αυτή η απόφαση αποτελεί ιστορικό γεγονός για την περιοχή καθώς η παραδοσιακή μεταλλευτική δραστηριότητα (μέσω υπόγειων στοών) ήταν μία από τις βασικές παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής μαζί με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την υλοτομία και τη μελισσοκομεία.
Η θετική εξέλιξη της αδειοδοτικής διαδικασίας για την εταιρεία και η αδιαφορία της κεντρικής κυβέρνησης για τις αιτιάσεις και αντιθέσεις της τοπικής κοινωνίας, κατέστησαν αναγκαία τη δημιουργία ενός πιο διευρυμένου σχήματος αντίστασης και στα τέλη της άνοιξης του 2007 συστάθηκε η Επιτροπή Αγώνα Μεγάλης Παναγίας. Την επιτροπή αρχικά αποτελούσαν τα μέλη της Πρωτοβουλίας Ενάντια στις Βλαπτικότητες, τα διοικητικά συμβούλια και μέλη διαφόρων τοπικών φορέων όπως ο Πολιτιστικός σύλλογος Μ. Παναγίας, ο Δασικός Συνεταιρισμός της Μ. Παναγίας, οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης, τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου μαζί με τον τότε Δήμαρχο και ο σύλλογος Γυναικών Μ. Παναγίας.
Η Επιτροπή Αγώνα που από το 2007 μέχρι και σήμερα συνεχίζει να υπάρχει και να συνεδριάζει ανελλιπώς μία φορά την εβδομάδα, είναι ένας άτυπος (χωρίς επίσημο καταστατικό) κοινωνικός και αγωνιστικός φορέας που σέβεται και αποδέχεται μόνο τις αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες καθώς αποφασίζει και λειτουργεί μέσω της ανοιχτής γενικής της συνέλευσης. Είναι ο φορέας που κατά την διάρκεια των χρόνων στήριξε και πραγματοποίησε εκατοντάδες εκδηλώσεις και συναντήσεις ενημερωτικού και αυτομορφωτικού χαρακτήρα. Είναι ο φορέας που ήδη από το 2008 αντιλήφθηκε ότι οι εξορύξεις μετάλλων και ο εξορυκτισμός δεν είναι απλά τοπικά ζητήματα και ότι οι αντιστάσεις δεν πρέπει να είναι τοπικού ή τοπικιστικού χαρακτήρα, αφού ακριβώς ο εξορυκτισμός (μέταλλα, υδρογονάνθρακες, αδρανή υλικά κ.λπ.) αποτελεί βασικό πυλώνα ύπαρξης και λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος. Εξάλλου δεν είναι καθόλου τυχαίο το κεντρικό σύνθημα της Επιτροπής «Χρυσωρυχεία ποτέ και πουθενά». Η Επιτροπή Αγώνα είναι επίσης ο φορέας που συνέδραμε στήριξε και συμμετείχε ενεργά στη δημιουργία και ανάπτυξη του μεγάλου αντιεξορυκτικού κινήματος που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα την τετραετία 2012-2015 και άνοιξε ένα νέο κοινωνικό/κινηματικό διάλογο αναφορικά με τη διαχείριση του δημόσιου πλούτου και των κοινών, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη συμμαχιών με άλλα κοινωνικά/περιβαλλοντικά κινήματα που εναντιώνονται στην ιδιωτικοποίηση του νερού, στην εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στις εξορύξεις υδρογονανθράκων κ.λπ.
Η Επιτροπή Αγώνα Μεγ. Παναγίας συνεχίζει έως και σήμερα να συσπειρώνει τις εναπομένουσες φωνές των πολιτών που σε πείσμα συνεχίζουν να αντιτίθενται στην επιβολή μιας ζοφερής πραγματικότητας. Θα λέγαμε ότι αποτελεί μια σπίθα αμφισβήτησης και αντίστασης σε μια περιοχή, όπου η διαρκής παρουσία μεταλλευτικών εταιρειών, συνεπικουρούμενη από την εγκληματική αδιαφορία του ελληνικού κράτους αλλά και τη ραγιάδικη συμπεριφορά μεγάλου μέρους των ντόπιων κατοίκων την έχουν μετατρέψει σε ένα πεδίο αγοραπωλησιών, παραχωρήσεων και εκποιήσεων, σε ένα αφιλόξενο τοπίο ηθικής και κοινωνικής μιζέριας, σε ένα τοπίο και έναν τόπο κατάκτησης και εκμετάλλευσης.
Θα θέλατε να μου δώσετε μία εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος;
Η υπόθεση της προστασίας του περιβάλλοντος εθνικά αλλά και πανευρωπαϊκά παλινωδεί μεταξύ των προσχηματικών νομοθεσιών και οδηγιών προστασίας του από τη μία, και της αχαλίνωτης εκμετάλλευσης και καταστροφής του από την άλλη. Όλα στο όνομα και στο βωμό της οικονομικής μεγέθυνσης και της ανάπτυξης των βασικών πυλώνων της καπιταλιστικής οικονομίας, όπως ο εξορυκτισμός, η βιομηχανική αγροτική παραγωγή, ο βιομηχανικός τουρισμός, οι βιομηχανικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κτλ, προς τέρψη και ικανοποίηση των συνεχώς αυξανόμενων πλασματικών και υπερκαταναλωτικών αναγκών της βαθιά άρρωστης καπιταλιστικής, δυτικής κοινωνίας.
Επί του συγκεκριμένου θα πούμε πως μας θλίβει ιδιαίτερα το γεγονός πως ζούμε σε μια χώρα που σε σχέση βέβαια με το μέγεθός της, χαρακτηρίζεται από τις πιο ενεργοβόρες, υδροβόρες και ρυπογόνες του πλανήτη. Μια χώρα όπου η λέξη οικολογία είναι αρνητικά φορτισμένη και αποτελεί αιτία απαξίωσης και αποστροφής. Όπου ακόμη και τα θεσμικά πράσινα κόμματα είναι στην ουσία ανύπαρκτα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Ευρωπαική Ένωση έχει επιβάλλει, σχετικά, εκατοντάδες πρόστιμα για παραλήψεις, παραβάσεις και ολιγωρίες στην ενσωμάτωση της ευρωπαικής νομοθεσίας. Από τη διαχείριση των σκουπιδιών μέχρι τις υπολειμματικότητες φυτοφαρμάκων στα διατροφικά προιόντα, από τη διαχείριση ή την ιδιωτικοποίηση του νερού μέχρι την απαξίωση των περιοχών Natura.
Το ευμετάβλητο που χαρακτηρίζει τις χρήσεις γης (είναι ίσως η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει ακόμη ολοκληρωμένο Κτηματολόγιο) εξυπηρετεί τις ορέξεις των εκάστοτε, τυχάρπαστων, ξένων και ντόπιων επενδυτών, καθιστώντας το φυσικό περιβάλλον έναν οποιονδήποτε οικονομικό πόρο προς εκμετάλλευση, ένα απλό προϊόν προς κατανάλωση. Δεν απέχει πολύ απ’ την πραγματικότητα να πούμε ότι, εν δυνάμει, τα πάντα γύρω μας είναι ή θα μπορούσαν να καταλήξουν θυσιασμένες ζώνες.
Η περίπτωση της Β.Α. Χαλκιδικής, νομίζουμε πως αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα στα περί αντίληψης της σύγχρονης Ελλάδας, ιδιαίτερα μετά την οικονομική χρεοκοπία και τα συνεπακόλουθα μνημόνια, σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος. Η εν λόγω περιοχή χαρακτηρίζεται από δασοκάλυψη της τάξης του 95%. Πρόκειται για ένα μεικτό δάσος οξιάς, βελανιδιάς, καστανιάς και φλαμουριάς, πρόκειται δηλαδή για ένα πραγματικό φυσικό οικοσύστημα που αποτελεί δάσος αναφοράς και για την επιστημονική κοινότητα. Η αρμοδιότητα και η ευθύνη της διαχείρισης και της προστασίας του μέχρι το 2014 ανήκανε, εκ του συντάγματος, στην τοπική Δασική Υπηρεσία υπό τον έλεγχο της Περιφέρειας Δασών Κ. Μακεδονίας. Οι δύο κρατικές υπηρεσίες κατά τη διαδικασία αδειοδότησης της μεταλλευτικής δραστηριότητας είχαν αποφανθεί, σε όλες τις γνωμοδοτικές παρεμβάσεις τους, με τρόπο κατηγορηματικά αρνητικό στην οποιαδήποτε μεταλλευτική δραστηριότητα, ιδιαίτερα στο δάσος του Κακκάβου (Σκουριές), όπως βέβαια εισηγούνταν αρνητικά και η Αρχαιολογική Υπηρεσία. Ο ρόλος και ο λόγος της δασικής υπηρεσίας που δεν ήταν μόνο γνωμοδοτικός αλλά και αποφασιστικός δημιουργούσε σοβαρά διοικητικά προβλήματα στην αδειοδότηση του μεταλλευτικού project. Έτσι, το 2014, εν μέσω βαθιάς οικονομικής χρεοκοπίας αλλά και βαθιάς κοινωνικής και ηθικής κρίσης, τα κινήματα των πλατειών είχαν από καιρό υποχωρήσει, ο μνημονιακός πρωθυπουργός, ο εθνοκάπηλος Α. Σαμαράς, επέβαλε την αλλαγή του νομικού πλαισίου και εισήγαγε το δασοκτόνο νόμο 4315/2014, νόμο φωτογραφικό που αίρει τις αρμοδιότητες της δασικής υπηρεσίας, την καθιστά υπόλογη στις αποφάσεις του εκάστοτε υπουργού περιβάλλοντος και επιτρέπει ακόμη και τη βιομηχανική δόμηση, στο όνομα πάντα κάποιου υψηλού και κυρίως εθνικού συμφέροντος.
Η ίδια αυθαίρετη και λεηλατική λογική χαρακτηρίζει προφανώς και όλες τις επενδύσεις που γίνονται προς την περιβόητη ενεργειακή μετάβαση, από την καύση σκουπιδιών που θεωρείται και επίσημα οικολογικός τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων, μέχρι την αποψίλωση και ισοπέδωση των βουνοκορφών για την εγκατάσταση βιομηχανικών αιολικών πάρκων και την καταστροφή της καλλιεργήσιμης γης για την “εμφύτευση” γιγαντιαίων φωτοβολταϊκών πάρκων. Δυστυχώς μιλάμε για μια χώρα που εξαιτίας όλων των μέχρι στιγμής διακυβερνήσεων κατανάλωνε για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αποκλειστικά λιγνίτες, ρυπαίνοντας ασύστολα το περιβάλλον και που ξαφνικά, υπό τα κελεύσματα της πράσινης καπιταλιστικής ανάπτυξης, χωρίς καμία ηπιότητα ως προς την ίδια τη μετάβαση, χωρίς καμία διάθεση συναντίληψης ή κοινωνικής διαβούλευσης, χωρίς καμία πραγματική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, βίαια, άγρια κατασταλτικά, οικοφασιστικά, διατείνεται μέσω των κυβερνητών της πως θέλει να αναχθεί σε καθαρό εξαγωγέα “καθαρής” ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο δικός σας αγώνας αρθρώθηκε ενάντια στο επιχειρούμενο Project της «Ελληνικός Χρυσός» στην περιοχή των Σκουριών. Θέλετε να μου πείτε κάτι για το έργο αυτό και το οικολογικό αποτύπωμα που θα έχει.
Αρχικά θα πρέπει να κάνουμε μια βασική παραδοχή, ότι δηλαδή η εξόρυξη και η μεταλλουργία χρυσού, είναι από τις πιο ρυπογόνες δραστηριότητες παγκοσμίως, με άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και τον άνθρωπο. Το παραδέχτηκαν ακόμη και οι αμερικάνοι όταν ο πάλαι ποτέ πρόεδρος Κλίντον δήλωνε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διαθέτουν ικανή τεχνολογία για την αποκατάσταση των συνεπειών των χρυσοθηρικών δραστηριοτήτων.
Το project της “Ελληνικός Χρυσός” στη Β.Α. Χαλκιδική είναι ένα συνθετο έργο που συγκαταλέγεται στα μέγα-projects. Περιλαμβάνει δύο παραδοσιακά μεταλλεία (με υπόγειες στοές), στις Μαύρες Πέτρες και στην Ολυμπιάδα -αυτή τη στιγμή μόνο η Ολυμπιάδα είναι ενεργό μεταλλείο- και το υπό κατασκευή ανοιχτό ορυχείο (Open pit) στις Σκουριές. Ένα έργο ενιαίο και αδιαίρετο, με αιχμή βέβαια τις Σκουριές λόγω του μεγέθους της συγκεκριμένης παρέμβασης, αφού χαρακτηρίζεται κοίτασμα παγκοσμίου κλάσης και μάλιστα το πέμπτο μεγαλύτερο στον κόσμο. Στο πέμπτο λοιπόν μεγαλύτερο κοίτασμα στον κόσμο θα γίνει, κατά τις επίσημες προβλέψεις και αναρτήσεις της μητρικής εταιρείας Eldorado Gold Corporation, η φτηνότερη επένδυση χρυσού στον κόσμο. Στο παγκόσμιο top ten των φτηνών επενδύσεων χρυσού, οι Σκουριές είναι πρώτες, με κόστος για την εξόρυξη μιας ουγγιάς χρυσού τα 220 δολάρια. Η τρέχουσα τιμή του χρυσού είναι πάνω από τα 2000 δολάρια/ουγκιά. Μόνο οι κυβερνήτες μιας πραγματικής μπανανίας θα μπορούσαν να έχουν αποδεχτεί μια τέτοια “επένδυση”/συμφωνία.
Εμείς λέμε ότι μια τέτοια κατάσταση, θα έπρεπε να είχε οδηγήσει σε έναν πολύ πιο σκληρό και αποφασιστικό αγώνα, όλους τους κατοίκους της Χαλκιδικής. Πιστεύουμε πως υπάρχουν εγγενείς ιδιότητες και λειτουργίες στον εξορυκτισμό που οι συντοπίτες μας, παρά τη χιλιόχρονη μεταλλευτική ιστορία και “μεταλλευτική παιδεία” τους, μάλλον δεν τις έχουν αντιληφθεί ή σκεφτεί σοβαρά. Δεν έχουν αντιληφθεί ή δεν έχουν σκεφτεί τι πραγματικά σημαίνει ότι οι μεταλλευτικές εταιρείες έρχονται για τη γη.
Ήδη έχουν δεσμευτεί τεράστιες εκτάσεις δημόσιας δασικής έκτασης για να χωροθετηθεί το έργο– στην προκειμένη 317.000 στρ (31.700 εκτάρια) – με αποκλειστική χρήση την μεταλλευτική. Έχουν ήδη ξεκινήσει και ολοκληρωθεί σε μεγάλο μέρος οι παρεμβάσεις αποψίλωσης και εκχέρσωσης της βλάστησης, καταστρέφοντας περισσότερα από πεντακόσια εκτάρια φυσικού, δημόσιου δάσους. Ακολουθεί και είναι σε εξέλιξη η κατασκευή οδοποιίας εκατοντάδων χιλιομέτρων μέσα στο δάσος ενώ θα κατασκευαστούν επίσης τεράστια φράγματα, για τη δημιουργία των λεκανών εκείνων, που θα φιλοξενήσουν τα απόβλητα της μεταλλουργικής διεργασίας. Αυτές είναι οι λίμνες τελμάτων, που θα μείνουν εκεί για πάντα. Το φράγμα της λίμνης τελμάτων θα έχει ύψος 145μ. και θα δεχτεί περισσότερα από 150 εκατομμύρια τόνους τοξικά απόβλητα. Το μελλοντικό φράγμα και οι λίμνες τελμάτων έχουν χωροθετηθεί εκεί που κάποτε υπήρχε ένα από τα αρχέγονα κομμάτια του δάσους των Σκουριών, με δέντρα των οποίων ο κορμός άγγιζε την διάμετρο του 1,5μ.
Η ανοιχτή εξόρυξη χρυσού περιλαμβάνει τη διάνοιξη ενός κρατήρα διαμέτρου εκατοντάδων ή και χιλιάδων μέτρων, η πραγματική διάμετρος, ξεκινώντας από τα 700μ, θα εξαρτηθεί πραγματικά από τη διακύμανση των τιμών στο χρηματιστήριο και θα γίνει με την χρήση 6 τόνων εκρηκτικών ημηρεσίως (TNT, anfo). Αυτό που θα εξορυχθεί, 24.000 τόνοι ημηρεσίως, με την χρήση διαφόρων χημικών, υπερτοξικών αντιδραστηρίων και σε διάφορα στάδια, θα παράξει όχι καθαρό χρυσό αλλά ένα εμπλουτισμένο χώμα, το συμπύκνωμα χαλκού- χρυσού. Η Ελλάδα δηλαδή για το εθνικό της συμφέρον, όπως αποφαίνονται οι ανώτατες κρατικές αρχές, θα εξάγει χώμα και θα μοιράζει στους υπηκόους της ως αντισταθμιστικό όφελος μόλυβδο (Pb), αμίαντο, υδράργυρο (Ηg), μαγγάνιο (Mn), σίδηρο (Fe), αρσενικό (As), κάδμιο (Cd), χρώμιο (Cr), θείο (S) κ.α.π.
Ο άλλος λόγος για τον οποίο έρχονται οι μεταλλευτικές εταιρείες, που στην αμεσότητά του είναι ίσως και σημαντικότερος για τους ντόπιους κατοίκους, είναι το νερό. Η εξορυκτική-μεταλλουργική δραστηριότητα, είναι μια τερατωδώς υδροβόρα δραστηριότητα που έχει ανάγκη από εκατομμύρια κυβικά μέτρα καθαρού νερού για όλα τα στάδια της χημικής κατεργασίας που τη διέπουν. Η περιοχή προσφέρεται, καθώς εδώ πηγάζει το μοναδικό ποτάμι της Χαλκιδικής και υπόκειται ο κεντρικός υδροφορέας της. Προαπαιτούμενο για την πραγματοποίηση της επένδυσης είναι η αποστράγγιση του υποκείμενου υδροφορέα. Δηλαδή, για να διανοιχτεί ο κρατήρας από τον οποίο θα γίνει η απόληψη του μεταλλεύματος, πρέπει προηγουμένως να γίνει διαχείριση των υπέργειων αλλά πολύ περισσότερο των υπόγειων νερών. Γιατί είναι αδύνατο να σκάψεις μια τρύπα στο νερό, γιατί είναι αδύνατο να δουλεύουν με την παρουσία νερού στις εγκαταστάσεις τους. Πρώτα λοιπόν έρχονται για την γη αλλά και για το νερό. Στην επικαιροποιημένη πια σύμβαση έργου, του 2021, εκχωρήθηκε στην εταιρεία η απόλυτη κυριαρχία στα νερά τις περιοχής. Η εταιρεία μπορεί να χρησιμοποιεί κατά προτεραιότητα “όσο” νερό χρειάζεται για τις δραστηριότητές της. Τα τελευταία δύο χρόνια, έχουμε παρατηρήσει δραματική μείωση της ροής σε 5 πηγές περιμετρικά του χωριού, με κάποιες απ’ αυτές να έχουν ήδη στερέψει. Η ειρωνεία είναι ότι οι αρχές όταν ρωτήθηκαν, σαν αιτίαση του φαινομένου έδωσαν την κλιματική αλλαγή. Τελειώνοντας, η αυτονόητη και απόλυτη ένστασή μας έχει να κάνει με την ίδια τη φύση του έργου, το χρόνο διάρκειας, τον όγκο των δραστηριοτήτων, την τάξη μεγέθους του. Θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι κατά τη διάρκεια αυτού που οι φιλο-μεταλλευτικοί ονομάζουν “μεταλλευτική ιστορία” της Χαλκιδικής δηλαδή τα τελευταία 2.500 χρόνια, εξορύχτηκαν περίπου 30 εκατομμύρια τόνοι μεταλλεύματος, αφήνοντας ως περιβαλλοντική παρακαταθήκη περίπου 20 εκατομμύρια τόνους μεταλλευτικά απόβλητα. Με τη νέα επένδυση θα εξορυχτούν 175 εκατομμύρια τόνοι μέσα σε μόλις 25 χρόνια. Έξι φορές μεγαλύτερη ποσότητα σε χρόνο 100 φορές λιγότερο!
Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μου τι συνέβη αυτά τα χρόνια αγώνα; Πώς οργανώθηκαν οι τοπικές κοινωνίες; Πως τρέξανε τον αγώνα;
Στη Μ. Παναγία, ήδη από τα πρώτα σκιρτήματα του αγώνα, έγινε αντιληπτό στα μέλη της Πρωτοβουλίας Ενάντια στις Βλαπτικότητες (ΠροΕβλα)- δημιουργήθηκε το Σεπτέμβρη του 2006 και αποτέλεσε την πρώτη “οργανωμένη” αντίδραση ενάντια στο Επενδυτικό Σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός- πως ο αγώνας θα είχε κοινό εχθρό αλλά όχι απαραίτητα κοινό στόχο και κοινά μέσα. Μετά από 18 χρόνια, χρόνια που καθόρισαν ανεξίτηλα τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων, νομίζουμε πως θα είχε ενδιαφέρον να δούμε τον αγώνα στις διάφορες φάσεις της πορείας του.
Η πρώτη φάση του αγώνα και αυτή που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό κάποια από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του στη διάρκεια του χρόνου, είναι η περίοδος από το 2006 μέχρι το 2012.
Όπως αναφέραμε, η περιοχή έχει” μεταλλευτική ιστορία” οπότε, για εμάς ήταν σαφές από την αρχή ότι για να μιλήσεις ενάντια στα μεταλλεία, πόσο μάλλον να αντισταθείς, προϋπέθετε κατηγορηματικά το να ξέρεις τι λες. Όχι μόνο καρδιά αλλά και μυαλό/νους. Αυτομόρφωση και έναρξη τακτικών συνελεύσεων.
Το Δεκέμβρη του 2006 καλείται η πρώτη λαϊκή συνέλευση στη Μ. Παναγία, στην οποία συμμετείχε το μεγαλύτερο μέρος του χωριού και η οποία αποφάνθηκε συντριπτικά πως Φτάνει, Δεν τα θέλουμε τα μεταλλεία, πολλοί οι νεκροί, βαθιά η αρρώστια. Ήταν μια μέρα ιστορική για τη Μ. Παναγία καθώς πρόκειται για το μεγαλύτερο “μεταλλοχώρι” της περιοχής. Η Μ. Παναγία, πρώτη “κόκκινη” κοινότητα στη Χαλκιδική το 1930, χωριό του εμφυλίου με πολλούς εσωτερικούς νεκρούς, με καθοριστική τη συμμετοχή της στη μεγάλη απεργία του 1977, με ξεκάθαρα φιλο-μεταλλευτικό ρόλο των κατοίκων της κατά τον μακρόχρονο αγώνα (1984-2001) των κατοίκων της Ολυμπιάδας και του Στρυμονικού κόλπου ενάντια στη “Μεταλλουργία Χρυσού” που προωθούσε η προηγούμενη καναδική μεταλλευτική εταιρεία TVX Gold, έλεγε για πρώτη φορά στην ιστορία της, Όχι στα μεταλλεία χρυσού.
Η σκέψη πως η υπόθεση έπρεπε να κλείσει το συντομότερο και πριν από την εγκατάσταση της Εταιρείας, ενεργοποιούσε την ΠροΕβλα που πίεζε σε κάθε κατεύθυνση. Πιέστηκε ο Καποδιστριακός δήμος Παναγίας και τελικά πήρε ομόφωνη απόφαση το 2007 ενάντια στο project Σκουριές, δημιουργήθηκε Στέκι απέναντι από την εκκλησία του χωριού που μέχρι το 2009 ήταν ανοιχτό καθημερινά, προκλήθηκαν δεκάδες εκδηλώσεις πληροφόρησης σε όλα σχεδόν τα χωριά της Χαλκιδικής και στις μεγάλες πόλεις, αναπτύχθηκαν σχέσεις με τον αντιεξουσιαστικό κυρίως χώρο στη Θεσσαλονίκη, δημιουργήθηκε η Επιτροπή Αγώνα Μ. παναγίας ήδη από το 2007 ως πιο διευρυμένη δομή, όπου όμως ξεκαθαρίστηκε επίσης από την αρχή πως το μόνο αποδεκτό αποφασιστικό όργανο θα ήταν αυτό της γενικής συνέλευσης.
Tο 2009 και ενώ το πρότζεκτ βρισκόταν ακόμη στο στάδιο των προκαταρκτικών αδειοδοτήσεων, η εταιρεία, σε μία πρώτη προσπάθεια παρέμβασης στο πεδίο και επιβολής της παρουσίας της, ανέβασε στο δάσος των Σκουριών ένα γεωτρύπανο. Οι κάτοικοι το αντιλήφθηκαν, κάλεσαν σε ανοιχτή συνέλευση και αποφάσισαν να ανέβουν στο βουνό για να μπλοκάρουν τις εργασίες. Η εταιρεία, μετά από λίγες μέρες, απέσυρε το γεωτρύπανο ενώ οι κάτοικοι έστησαν το “φυλάκιο αγώνα” μέσα στο δάσος προκειμένου να παρακολουθούνται οι κινήσεις της εταιρείας. Το σημείο αποτέλεσε τόπο συνάντησης και διαρκούς συνέλευσης για τα επόμενα τρία χρόνια, δίνοντάς μας την ευκαιρία να γνωρίσουμε το δάσος και να ζήσουμε μέσα του όλες τις εποχές του χρόνου και πάνω απ` όλα επέτρεψε τη δημιουργία ενός συλλογικού νου, μιας κοινότητας αγώνα. Μια κοινότητα που κατά την τριετία 2009-2012 είχε καταφέρει να μπλοκάρει με τις παρεμβάσεις της, όλες τις δράσεις και εκδηλώσεις προπαγάνδισης του Επενδυτικού Σχεδίου από μέρους της Ελληνικός Χρυσός.
Οι διαδικασίες βέβαια της αδειοδότησης, από μεριάς του ελληνικού κράτους, συνεχίζονταν και τελικά το 2011 εν μέσω συνεχών αλλαγών μνημονιακών κυβερνήσεων, μπήκε η τελική υπογραφή. Επικυρώθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και εκδόθηκε η ΑΕΠΟ (Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων), τον Ιούλιο του 2011. Να σημειωθεί ότι η βαθιά αξιακή και οικονομική κρίση στην Ελλάδα είχε ξεκινήσει ήδη, οπότε το παιχνίδι του συστήματος γίνονταν ευκολότερο. Το Φλεβάρη του 2012 η εταιρεία HELLAS GOLD άλλαξε μετοχική σύνθεση, έγινε κύριος μέτοχος η ELDORADO GOLD Corporation, και πήρε τη μορφή που έχει σήμερα.
Καθώς κράτος και εταιρεία μελετούσαν για αρκετά χρόνια τους τρόπους δράσης μας, τις συμπεριφορές μας και τη λογική που τις χαρακτήριζε, αποφάσισαν τελικά να υψώσουν κατά πολύ τον πήχη της αναμέτρησης.
Στις 20 Μαρτίου 2012 η Ελντοράντο εισέβαλε στο δάσος των Σκουριών με μέτωπο περισσότερους από 400 μεταλλωρύχους και υποψήφιους μεταλλωρύχους και με συνοδεία τριών(!) ντόπιων αστυνομικών, επιτέθηκε βιαίως στους περίπου 40 κατοίκους που βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή στο φυλάκιο, κατάφερε να τους διώξει, να καταστρέψει το φυλάκιο αγώνα και να καταλάβει το βουνό. Από εκείνη την στιγμή έγινε σαφές στους εμπλεκόμενους ότι δεν θα έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τους κατασταλτικούς μηχανισμούς είτε της κρατικής μηχανής είτε της εταιρείας (ιδιωτική security), αλλά και τους ίδιους τους συντοπίτες τους, συμπολίτες τους, τα ίδια τους τα αδέρφια.
Ξανά εμφύλιος. Η σύρραξη εκδηλώθηκε βίαια με τραμπουκισμούς και ξυλοδαρμούς από την μεριά των υπέρμαχων της μεταλλευτικής δραστηριότητας και διέρρηξε μέχρι τα σήμερα τον κοινωνικό ιστό της Μεγάλης Παναγίας, καθιστώντας το χωριό ένα αλωμένο τοπίο, έναν τόπο όπου τα όνειρα δεν ευοδώνονται πια.
Η ιστορία των μεταλλείων και των μεταλλευτικών περιοχών, είναι μια ιστορία έντονα διαρθρωμένη και πολύπλοκη καθώς είναι άμεσα συνδεδεμένη μ’ αυτό που ονομάζουμε ανθρώπινος πολιτισμός, ό,τι και αν σημαίνει αυτό. Όπως επίσης είναι από πάντα συνδεδεμένη με την κυριαρχία, την υποταγή και την άγρια εκμετάλλευση. Είναι επίσης ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι ο εξορυκτισμός όπως και η σύγχρονη εκδοχή του, τα εξορυκτικά μέγα-προγράμματα, δεν ευνόησαν ποτέ την ισότιμη ανθρώπινη ευημερία και ούτε ικανοποίησαν ή ικανοποιούν πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Καλλιεργούσαν και καλλιεργούν την αδηφάγα ανθρώπινη απληστία, τον καιροσκοπισμό, την κερδοσκοπία και την αυτο-εξιλέωση των κυρίαρχων.
Η βαθιά συνειδητοποίηση της κατάστασης, η σημαντική ήττα που υποστήκαμε, οδήγησε σε πρωτοβουλίες σύστασης επιτροπών στην γύρω περιοχή, που στόχο είχαν να ενημερώσουν, να συσπειρώσουν και να οργανώσουν την αντίσταση στην παρουσία πια της πολυεθνικής στο δάσος. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ήμασταν ουσιαστικά μόνοι/ες με τις αλληλέγγυες/ους κυρίως από τη Θεσσαλονίκη. Με “αφορμή” την ήττα το μέτωπο του αγώνα διευρύνθηκε. Δημιουργήθηκαν επιτροπές αγώνα σε πολλά χωριά της Χαλκιδικής και στη Θεσσαλονίκη, δημιουργήθηκε το Κοινό Συντονιστικό των Επιτροπών Αγώνα ενάντια στις εξορύξεις και έγινε επίσης σαφές ότι οι αντιστεκόμενοι/αγωνιζόμενοι δεν είχαν όλοι τους ίδιους στόχους. Οι διαδηλώσεις που ακολούθησαν στην προσπάθεια επανοικιοποίησης του δάσους υπήρξαν μεγαλειώδεις, με συμμετοχή όχι μόνο κατοίκων των πέριξ του έργου περιοχών αλλά και αλληλέγγυων από όλο τον ελλαδικό χώρο. Η απάντηση από την μεριά κράτους και εταιρείας ήταν αυτή του δόγματος της μηδενικής ανοχής και της τρομοκρατίας, γεγονός που οδήγησε, όπως ήταν αναμενόμενο, σε μια σωρεία δικογραφιών, συλλήψεων, παράνομης λήψης DNA από εκατοντάδες άτομα και τεσσάρων προφυλακίσεων, στον απόηχο του εμπρησμού τμήματος του εργοταξίου μία νύχτα του Φεβρουαρίου του 13. Το συγκεκριμένο συμβάν και η αντίδραση του κράτους με την εφαρμογή ενός αλά καρτ “αντιτρομοκρατικού μοντέλου”, αποτέλεσε σημείο καμπής στην εξέλιξη των γεγονότων και οδήγησε, μαζί με το γενικευμένο αίσθημα που επικρατούσε στο πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό τα επόμενα δύο χρόνια, μεγάλη μερίδα του κόσμου να αποθέσει τις ελπίδες του στην αναδυόμενη “κυβερνώσα” αριστερά, στην ανάθεση δηλαδή της επίλυσης των όποιων προβλημάτων στα γραφεία της τοπικής και κεντρικής θεσμικής γραφειοκρατίας.
Η περίοδος λοιπόν 2012-2015 αποτελεί τη φάση της διεύρυνσης του αγώνα, της ανάπτυξης του αντιεξορυκτικού κινήματος, του μεγαλύτερου ίσως περιβαλλοντικού κινήματος στην Ελλάδα, αλλά και της ανάδυσης σοβαρών εσωτερικών διαφοροποιήσεων.
Οι αιτιάσεις και οι έντονες ενστάσεις μας απέναντι στη λογική της ανάθεσης αποδείχτηκαν με το χειρότερο τρόπο εύστοχες και ανελέητα βάσιμες κατά την περίοδο 2015-2019 που στο τιμόνι της διακυβέρνησης ήταν οι “πρώτη φορά αριστερά”, αυτοί που υπόσχονταν πως αν εκλέγονταν στις 25 Γενάρη 2015, στις 26 θα κλείνανε τα μεταλλεία και θα φροντίζανε και για την οικονομική και παραγωγική ανασυγκρότηση της περιοχής (σικ). Με τις γνωστές πολιτικές αμφισημίες, ολιγωρίες και αναστολές της θεσμικής αριστεράς επέτρεψαν απλά και ουσιαστικά, την επιβίωση της “Ελληνικός Χρυσός” και την ολοκλήρωση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Προδοσία, απογοήτευση και ματαίωση για το μεγαλύτερο μέρος των αγωνιζόμενων, εντάσεις και συνεχείς διασπάσεις στα οργανωτικά του κινήματος. Οι περισσότεροι εγκατέλειψαν. Σ` αυτή τη φάση του αγώνα η επιτροπή αγώνα Μ. Παναγίας ξαναβρέθηκε μόνη της, με συνοδοιπόρους της τους λίγους πια ενεργούς αντιεξουσιαστές της Θεσσαλονίκης και κάποιες συλλογικότητες, όπως το αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ και τους κατοίκους του χωριού Σταγιάτες στο Πήλιο ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, αλλά και την αμέριστη στήριξη της διεθνούς αλληλεγγύης.
Τα αποτελέσματα και τα δεδομένα, αναπόφευκτα στιγμάτισαν και στιγματίζουν μέχρι και σήμερα την πολιτική ζωή του τόπου και ευρύτερα, αντανακλώντας την ματαίωση και τον μηδενισμό που χαρακτηρίζει σήμερα την κοινωνία, επαυξημένα από την κατάσταση εγκλεισμού και εξαίρεσης που επέβαλε η παγκόσμια κυριαρχία του κράτους, του κεφαλαίου και των φαρμακοβιομηχανιών στα χρόνια που μας έφεραν μέχρι το σήμερα.
Σε τι συνθήκη βρίσκεται σήμερα ο αγώνας;
Στο σήμερα θα λέγαμε ότι ανήκει η τελευταία φάση του αγώνα. Ξεκινά το 2019 με τη νίκη στις εθνικές εκλογές της δεξιάς, της Ν. Δημοκρατίας του Μητσοτάκη. Μιλάμε για τελευταία φάση του αγώνα γιατί θεωρούμε πως αν η “Ελληνικός Χρυσός” καταφέρει να πετύχει την έναρξη της παραγωγικής της διαδικασίας μέσα στο 2025, όπως διατείνεται πως θα κάνει, τότε ο αγώνας ο ίδιος θα μπει από μόνος του σε μια κατάσταση εντελώς διαφορετική καθώς θα αγωνιζόμαστε όχι για την πρόληψη της καταστροφής αλλά για το συμμάζεμα κάποιων εκ των καταστροφικών συνεπειών της μεταλλευτικής δραστηριότητας.
Εμείς, σαν αντιεξορυκτικό κίνημα αλλά και σαν επιτροπή αγώνα ειδικότερα, λόγω της κατάστασης που είχε διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια, βγήκαμε διασπασμένοι, αποδεκατισμένοι και με ένα μεγάλο πακέτο δικογραφιών, για πλημμελήματα κυρίως, που όμως κατά την τελευταία πενταετία μας οδήγησαν περισσότερες από πενήντα φορές στα δικαστήρια Πολυγύρου. Οι κατηγορίες μπορεί να μην ήταν ιδιαίτερα σοβαρές, το κόστος όμως ήταν μεγάλο αφού ανάγκαζαν τη ζωή μας να στρέφεται γύρω από αυτούς. Από την άλλη βέβαια και η Eldorado δε βρισκόταν στα καλύτερά της. Μία, ο ίδιος ο αγώνας που είχε καταφέρει να αγγίξει και το Βανκούβερ του Καναδά (έδρα της Eldorado),- η τελευταία δράση στον Καναδά έγινε στο Τορόντο έξω από το διεθνές χρηματιστήριο μετάλλων το Μάιο του 2024-, και μια άλλη, η διεθνής συγκυρία στα περί μετάλλων από το 2016 και μετά, είχαν οδηγήσει τις μετοχές της εταιρείας για χρόνια στα κόκκινα και το Σεπτέμβρη του 2019 στον πάτο. Αναγκάστηκαν να ομολογήσουν επίσημα, στην ελληνική κυβέρνηση και στην ελληνική κοινωνία πως ο πολυεθνικός “κολοσσός” αδυνατούσε να χρηματοδοτήσει την επένδυσή του και έψαχνε για στρατηγικό επενδυτή.
Χρειαζόταν ένα ακόμη σπρώξιμο. Ήταν ίσως μια μοναδική στιγμή καθώς είχαν χάσει πια την υπεροψία και την αυτοπεποίθηση των κατακτητών. Κάτι είχαμε καταφέρει.
Βέβαια η Eldorado αν και είχε κάνει τις οικονομικές παραδοχές της, προσπαθούσε επίσης να πείσει πως η εν λόγω παρέμενε μια εταιρεία με “κοινωνική ευθύνη”. Διοργάνωσε λοιπόν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης μια μεγάλη έκθεση για “τα μέταλλα στη ζωή μας”. Τα εγκαίνια προβλέπονταν για τις 27 Οκτώβρη, ημέρα εθνικής γιορτής, η ημέρα της σημαίας, όπου θα παρίστατο και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ήταν η εποχή που εμπλεκόμασταν στη διοργάνωση του ταξιδιού των Ζαπατίστας στην Ευρώπη, με το 10ήμερο των Σκουριών να αποτελεί από την αρχή βασικό προορισμό της επίσκεψής τους στην Ελλάδα, οπότε υπήρχαν και συνεχείς επαφές με πολλές άλλες συλλογικότητες. Με τη συνδρομή συντροφισσών και συντρόφων από τη Θεσσαλονίκη και παρά την επισημότητα και τα μέτρα ασφαλείας η γιορτή για την Eldorado είχε ήδη χαλάσει και ακόμη χειρότερα πήγαν οι επιστημονικές/προπαγανδιστικές τους εκδηλώσεις. Το θέμα άνοιξε και πάλι, πολύς κόσμος άρχισε να ξανασυζητά για την υπόθεση Σκουριές. Το 10ήμερο του 2020 φάνταζε ως κάτι που θα μπορούσε να δώσει πραγματικά το απαιτούμενο σπρώξιμο. Παράλληλα έτρεχαν οι διεργασίες με τις συλλογικότητες Infolibre, ΒΙΟ.ΜΕ, Σταγιάτες, Paliacate Zapatista, Αναρχική ομάδα Μπαρούτι και άτομα από τη συνέλευση για την Αποανάπτυξη και την Άμεση Δημοκρατία, για τη δημιουργία δικτύωσης Κοινοτήτων Αγώνα. Στην τελευταία συνέλευση πριν τον “Κορωνοιό” στη Μ. Παναγία, συμμετείχαν περισσότερες από 50 συντρόφισσες και σύντροφοι.
“Κορωνοιός”. Φαντασιακή ρήξη. Εντελώς νέα κοινωνικά δεδομένα. Συνωμοσιολογία και κρατικο-επιστημονική αυθαιρεσία. Κατάσταση εξαίρεσης παντού.
Κατά την τριετία 2020-2022, ψηφίστηκαν δεκάδες αντιεργατικά, αντιλαϊκά και αντιπεριβαλλοντικά νομοσχέδια, μεταξύ των οποίων και η αλλαγή της σύμβασης του ελληνικού δημοσίου με την “Ελληνικός Χρυσός”. Επί ενάμιση χρόνο, από το 2019, η Eldorado έψαχνε για στρατηγικό επενδυτή αλλά κανένας άλλος “οικονομικός κολοσσός” δεν αναλάμβανε το ρίσκο. Έτσι, η ξετσίπωτη δεξιά αθλιότητα, σε συνθήκες αυστηρού εγκλεισμού και δελτίων πανδημικών θανάτων για την υπόλοιπη κοινωνία, αποφάσισε να αλλάξει τη σύμβαση με την εταιρεία για να την κάνει ακόμη πιο ελκυστική στα διάφορα αρπακτικά. Νόμος 4785/2021, ένας κυριολεκτικά αποικιοκρατικός νόμος/σύμβαση που διαμορφώνει ρητά μια Ειδική Οκονομική Ζώνη χωρίς βέβαια αυτό να ομολογείται ή να προσδιορίζεται. Παρεμβήκαμε, ακόμη και διαδικτυακά, όπου μπορούσαμε, στο ελληνικό κοινοβούλιο κατά τη ψήφιση του νόμου, στο δημοτικό συμβούλιο, στις διαδικασίες κοινωνικής ψευτο-διαβούλευσης και κυρίως με την αγωνιστική διάθεση που χαρακτήρισε την επιτροπή καθ’ όλη την περίοδο των περιορισμών, όταν συλλογικά δεν αποδεχτήκαμε τα προστάγματα και την ερμηνεία των φαινομένων της κυριαρχίας, σκεπτόμενοι πως η προστασία της γης μας και των αρχών μας παρέμενε πρώτιστης σημασίας και κρίνοντας με βάση τη δικιά μας αντίληψη περί επιστημονικότητας, που μπορεί να μην είναι τόσο “επιστημονική” όπως η κρατική, αλλά είναι!
Φεβρουάριος 2023, η μετοχή της εταιρείας και πάλι στα κόκκινα. Αφού δεν εμφανίστηκαν ξένα κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τη “μεγαλύτερη, αμιγώς ξένη επένδυση στην Ελλάδα”, όπως προπαγανδίστηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να εγγυηθεί η ίδια για τη σύναψη ιδιωτικού δανείου της εταιρείας, ύψους 680 εκ. ευρώ, από τις ελληνικές τράπεζες και να την επιχορηγήσει με άλλα 200 εκ. ευρώ από το πακέτο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κερασάκι στην τούρτα, η ένταξη της ευρωπαϊκής τράπεζας Επενδύσεων και Ανασυγκρότησης με 80 εκ. ευρώ, στο μετοχικό κεφάλαιο της ίδιας της μητρικής εταιρείας. Αυτή η απρόσμενη εξέλιξη καθορίζει και τη σημερινή κατάσταση καθώς από το καλοκαίρι του 2023 παρατηρείται εκ νέου, έντονη προπαρασκευαστική δραστηριότητα στο εργοτάξιο των Σκουριών. Δυστυχώς, η παγκόσμια συγκυρία όπως έχει διαμορφωθεί μετά και από την έναρξη του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου, με την καπιταλιστική υστερία για βίαιη ενεργειακή μετάβαση που προϋποθέτει δεκαπλασιασμό των εξορύξεων παγκοσμίως, μας κάνουν να σκεφτόμαστε πως ο χρόνος άρχισε να μετράει αντίστροφα. Εμείς, με τις μικρές μας δυνάμεις, συνεχίζουμε να στηρίζουμε τις ιδέες του ζαπατιστικού προτάγματος για εξέγερση και αντίσταση, αναγνωρίζοντας όμως και τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στη μεσοπολεμική, μετα-Covid εποχή μας. Τα κοινωνικά κινήματα έχουν συρρικνωθεί, οι πολιτικές συλλογικότητες το ίδιο, η αποδοχή της επισφάλειας αποτελεί τη νέα κανονικότητα και εμείς παρατηρούμε συντρόφισσες και συντρόφους να μεταναστεύουν για οικονομικούς λόγους, μεγάλο μέρος της δικιάς μας νεολαίας να μετακομίζει στη Θεσσαλονίκη και αλλού, επιζητώντας ένα περιβάλλον λιγότερο ανθυγιεινό κοινωνικά και προσπαθώντας να αποτρέψουμε την έναρξη των εκρήξεων και της εξορυκτικής δραστηριότητας που θα προκαλέσουν και την περιβαλλοντική μετανάστευση.
Ποιος ήταν ο ρόλος των γυναικών των τοπικών κοινοτήτων στο αγώνα;
Αρχικά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι εμείς δεν εκπροσωπούμε την τοπική κοινωνία γενικώς αλλά ένα κομμάτι της, οπότε όταν μιλάμε για τοπική κοινότητα και τοπική κοινωνία, αναφερόμαστε συνήθως σ’ αυτό που ήμαστε και προτείνουμε εμείς, ως εναντιούμενοι στη μεταλλευτική δραστηριότητα και όχι μόνο. Το άλλο κομμάτι της κοινωνίας είναι μια άλλη ιστορία, μια ιστορία χωρίς ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις από το υπόλοιπο της ελληνικής κοινωνίας.
Το γυναικείο ζήτημα, στη βαθιά πατριαρχική και θρησκόληπτη Ελλάδα, παραμένει ένα πολύ σοβαρό ζητούμενο που πέρα από τις γενικόλογες και μοδάτες προσεγγίσεις (βλέπε κίνημα me too και ταυτοτικό κίνημα), δύσκολα αναμοχλεύεται στην ιεραρχική του ρίζα και στη σχέση αφέντη-εξαρτημένης/ου. Έτσι ο ρόλος των περισσότερων γυναικείων οργανώσεων και συλλόγων και ιδιαίτερα των τοπικών, συνεχίζει να παραμένει τυπικός και διεκπεραιωτικός κυρίως πολιτιστικών δρώμενων.
Ο ρόλος όμως των ντόπιων γυναικών στο συγκεκριμένο αγώνα, ήταν με μεγάλη δόση βεβαιότητας και για πολλούς λόγους, κεντρικός και συχνά επικαθοριστικός, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ήταν απαραίτητα και αντιπατριαρχικός ή φεμινιστικός. Είπαμε πως η τοπική κοινωνία μας είναι βαθιά διχασμένη εδώ και χρόνια και ίσως να μην είναι μόνο η παρουσία των μεταλλευτικών εταιρειών και ο πολιτικός ετεροκαθορισμός που προκαλούν αυτό το διχασμό. Το γυναικείο ζήτημα και οι έμφυλες διακρίσεις, τοπικά και γενικά, παραμένει μια χαίνουσα πληγή.
Για την Πρωτοβουλία Ενάντια στις Βλαπτικότητες, που με την 7χρονη παρουσία της επηρέασε και καθόρισε πολλές από τις ποιοτικές διαφοροποιήσεις του αντιεξορυκτικού κινήματος στη Β.Α. Χαλκιδική και οπωσδήποτε τις διαφοροποιήσεις τις επιτροπής αγώνα Μ. Παναγίας από άλλες συλλογικότητες, ο ρόλος των γυναικών ήταν, θα λέγαμε καταστατικός, λόγω της ισάριθμης σχεδόν παρουσίας τους και της συμπεριληπτικής διάθεσης όλων των μελών της συλλογικότητας.
Η εσωτερικά αυτοοργανωμένη και περαιωμένη δράση τους (των Πρωτοβουλιακών γυναικών), τον Απρίλιο του 2012, ένα μήνα μετά την κατάληψη του βουνού από την “Ελληνικός Χρυσός”, με την αταβική ίσως ενόρμηση για μια τελευταία εικόνα, αλλά και πάνω απ’ όλα με τη συνειδητή διάθεση για μια πρώτη προσπάθεια υπέρβασης του συρματοπλέγματος, αποτέλεσε το πραγματικό έναυσμα για την έναρξη της δεύτερης φάσης του αγώνα. Η πολύωρη ομηρία τους και η αξιοπρεπέστατη διαχείριση από μέρους τους της όλης κατάστασης που είχε προκύψει, νομίζουμε πως επηρέασε καταλυτικά και τη στάση των γυναικών από το άλλο σημαντικό χωριό του αγώνα κατά την περίοδο 2012-2015, την Ιερισσό, οι οποίες αν και δεν είχαν την ίδια σχέση με το βουνό, ενεπλάκησαν με επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την παραπάνω περίοδο. Και το ίδιο συνέβη ουσιαστικά στην ανάπτυξη του αγώνα και με τις γυναίκες των άλλων τοπικών επιτροπών που σχηματιζόντουσαν εν το μεταξύ. Στη γενικότερη στάση τους και μεταξύ τους, υπήρξαν σίγουρα σημαντικές διαφοροποιήσεις. Οι πρώτες λειτούργησαν κυρίως ως ένα νέο υποκείμενο θηλυκοτήτων, που διεκδίκησε με τη φυσική του παρουσία την υπεράσπιση της ζωής γενικά, στον αντίποδα της κυριαρχικής/καταστροφικής αντίληψης της εταιρείας για τη φύση και τη ζωή. Σε πολλές όμως άλλες περιπτώσεις, παρατηρήθηκαν και τάσεις αναπαραγωγής του αρσενικού ηγεμονικού μοντέλου. Όπως και να έχει, ο ρόλος των γυναικών στην ανάπτυξη του αγώνα ήταν σημαντικότατος, καθώς η συμμετοχή και η εμπλοκή τους στον αγώνα ήταν επί το πλείστο, αποτέλεσμα δικών τους, γυναικείων αποφάσεων.
Για εμάς ως επιτροπή ο ρόλος των γυναικών, κυρίως την εποχή της ΠρωΕΒλα, ήταν καθοριστικός, γιατί απαίτησαν και πέτυχαν τον περιορισμό των ρητορικών μονολόγων, την εφαρμογή της κυκλικότητας των παρεμβάσεων στις συνελεύσεις, κατέδειξαν το γεγονός ότι το ρήμα ακούω τον άλλο/η είναι πολύ σημαντικό ρήμα στην κοινωνική συμβίωση/διεργασία και εν ολίγοις μας επέτρεψαν τρόπους και διαδικασίες που δύσκολα μπορούν να επιτευχθούν μέσα στις περισσότερες πολιτικές συλλογικότητες, όπου ο αρσενικός πολιτικαντισμός συχνά κυριαρχεί.
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι και ο ρόλος των φιλομεταλλευτικών γυναικών, ήταν επίσης κεντρικός. Από την άλλη πλευρά βέβαια! Από τη μεριά της θανατο-λογικής και θανατο-πολιτικής. Η διαχρονική παρουσία και κοινωνική λειτουργία των μεταλλείων στην περιοχή και η αποδοχή του δυστυχήματος και του θανάτου, από μέρους των γυναικών των μεταλλωρύχων, ως “μοιραία γεγονότα”, μαζί με την αντίληψή περι αρσενικού ως “άντρα κουβαλητή”, δημιούργησαν ένα πραγματικά δηλητηριώδες μείγμα. Γυναίκες και άνδρες πείστηκαν ότι “τη σήμερον ημέρα, η δουλειά προηγείται της υγείας”, ότι “μπροστά στην επιβίωση δεν υπάρχει ούτε ιδεολογία, ούτε ηθική, ούτε αξιοπρέπεια” και ότι “το πηγαίο νερό δεν το χρειαζόμαστε γιατί και το σούπερ μάρκετ έχει νερό που είναι και διαιτητικό”. Επιβεβαίωσαν έτσι τις ρατσιστικές αποστροφές του γραφείου ανθρωπίνων πόρων της εταιρείας, που στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων επιβεβαιώνει κατηγορηματικά, πως η “επένδυση” στην εν λόγω περιοχή καθίσταται εφικτή, αφού “το πνευματικό επίπεδο των κατοίκων, είναι χαμηλότερο του μέσου όρου του νομού Χαλκιδικής και σαφώς χαμηλότερο του μέσου ελληνικού όρου”. Τρέλα!
Κλείνοντας, η πιο σημαντική, αυτοκριτική/αναστοχαστική παρατήρηση που θέλουμε να μας κάνουμε, είναι το γεγονός πως το γυναικείο ζήτημα, εσωτερικά, δε μπήκε ποτέ συνειδητά, συλλογικά και διαχρονικά, παρά τις διευρυμένες και συχνές ιδιωτικές συζητήσεις μας. Δεν τολμήσαμε να λειτουργήσουμε “παραδειγματικά”, παρά την ευκαιρία που δημιουργήσαμε. Ίσως η συμπεριληπτικότητα της συλλογικότητας, φαινομενικά αυτονόητη, να απέτρεψε μια πιο ενδελεχή προσέγγιση του ζητήματος των έμφυλων σχέσεων. Πολλά πράγματα θεωρήθηκαν αυτονόητα ή ξεπερασμένα και έτσι η μη συνειδητή και συντονισμένη προσέγγιση του ζητήματος, πρώτιστα από μέρους των θηλυκοτήτων, δεν πήγε την όλη υπόθεση πολύ πιο πέρα από το να επιτελεστεί απλά, ένας ισότιμος ρόλος σε όλη τη διάρκεια του αγώνα.
Σήμερα βέβαια η επιτροπή αγώνα, έχει αρχίσει να ανοίγει το συγκεκριμένο θέμα, προοδευτικά, με διάφορες σχετικές πρωτοβουλίες και νομίζουμε πως η κατανόηση της έννοιας “της επιστήμης της γυναίκας” που εισάγει στο κοινωνικό-πολιτικό πρόταγμα το Κουρδικό Κίνημα Ελευθερίας, θα μπορούσε να είναι όντως διαυγαστική.
Ο αγώνας σας είναι ένας αγώνας για την «υπεράσπιση της γης σας». Η έννοια αυτή λαμβάνει πολύ κεντρικό χώρο στο Κουρδικό Κίνημα Ελευθερίας με τον όρο «welatparezi». Πως νιώθετε εσείς για τον όρο αυτό;
Εκ πρώτης θα μπορούσαμε να απαντήσουμε πως πρόκειται για μια έννοια πολύ κοντινή μας. Νομίζουμε όμως πως στην Ελλάδα γενικότερα δεν έχει την ίδια σημασιολογική ένταση με αυτήν που αποδίδει στον όρο το κουρδικό κίνημα ελευθερίας.
Η “υπεράσπιση της γης” κατά την γνώμη μας και όχι της ατομικής ιδιοκτησίας είναι συνδεδεμένη με την ύπαρξη ή όχι μιας πραγματικής (υλικής) κοινότητας αγώνα που θα την υπερασπιστεί. Της κοινότητας που με τις επιμέρους κοινωνικές δομές της (θα μπορούσαμε να πούμε τις κομμούνες της) κατανοεί χωροχρονικά την άρρηκτη σχέση που διέπει τον άνθρωπο με αυτό που τον περιβάλλει, τη γη, τη φύση και τους άλλους ανθρώπους και λειτουργεί αντιλαμβανόμενη την αναγκαιότητα συμβίωσης και όχι αρπαγής, λεηλασίας και κυριαρχίας. Αν αυτό ισχύει τότε θα λέγαμε ότι στην Ελλάδα εν γένει, στην καλύτερη περίπτωση, βρισκόμαστε ακόμα σε φάση αναζήτησης της παραπάνω έννοιας.
Όσο μας αφορά σαν επιτροπή αντιλαμβανόμασταν ότι το πρώτο μέλημά μας αναφορικά με τον αγώνα ήταν η φροντίδα της ύπαρξής του και της συνέχισής του ανεξάρτητα από το ότι ήμασταν πεπεισμένοι πως ο συγκεκριμένος αγώνας θα έπρεπε να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό. Ο εκλιπών πια σύντροφος από το Περού Ούγκο Μπλάνκο, σε μια συνάντησή μας, τόνιζε το γεγονός ότι αφού έχουμε βάλει στόχο τον αγώνα, θα έπρεπε να τον υπερασπιστούμε όσοι κι αν είμαστε, όσοι κι αν μείνουμε. Όλα αυτά τα χρόνια, επηρεασμένοι αρχικά και από τις αντιλήψεις περί κοινότητας αγώνα των Ζαπατίστας, έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται προσπάθειες δημιουργίας κοινότητας, παραγωγικών συνεργατικών και κοοπερατίβων, χωρίς όμως να μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι είχαν και την επιθυμητή επιτυχία. Οπωσδήποτε η πιο σημαντική προσπάθεια ήταν η περίοδος της συμβίωσής μας με αγωνιστικούς όρους στο βουνό, στο φυλάκιο αγώνα. Ήταν η περίοδος που δημιουργήθηκε αυτό που εμείς λέμε “συλλογικός νους”, “συλλογική καρδιά”, και μας επέτρεψε να επεξεργαστούμε έννοιες όπως προστατεύω τη γη μου, τις αρχές μου, την κοινωνία μου, οπουδήποτε στον κόσμο. Θα πούμε ότι ήταν μεγάλη η χαρά μας όταν ήρθαμε σε επαφή με τις ιδέες του πολύ πιο κοντινού μας χωρικά και ιστορικά κουρδικού κινήματος ελευθερίας, που έχει επεξεργαστεί και βιώνει αυτές τις έννοιες σε βάθος χρόνου ουσιαστικά και δημιουργικά.
Εμείς όμως βρισκόμαστε στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια χώρα όπου η ίδια η έννοια της κοινότητας αντιμετωπίζει προβλήματα, καθώς πρόκειται για έναν όρο που ούτε καν αυτοδιοικητικά δεν σημαίνει πια κάτι. Εδώ και εκατό περίπου χρόνια, το ελληνικό κράτος πιστό στις πιο ακραίες πατριαρχικές του καταβολές, έχει κάνει τα πάντα για να κεντρικοποιήσει την αυτοδιοικητική λειτουργία. Η τελευταία αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση του 2010, διεύρυνε πληθυσμιακά τους δήμους στην Ελλάδα και τους κατέστησε απλά γνωμοδοτικά όργανα χωρίς καμιά πραγματική αποφασιστική ικανότητα, απαξιώνοντας εντελώς την έννοια του πολιτικού όντος, της εμπλοκής του ατόμου με τα κοινά. Γι’ αυτό και επιμένουμε για το ελληνικό ελευθεριακό κίνημα ότι είναι πρώτιστη προτεραιότητα η επανανοηματοδότηση της ίδιας της έννοιας της κοινότητας.
Ο αγώνας σας είναι ένας αγώνας οικολογικός. Πως προσεγγίζετε το ζήτημα της οικολογίας ευρύτερα ως Επιτροπή;
Η επιτροπή αγώνα δεν είναι σίγουρα μια πολιτική οργάνωση, με τη στενή τουλάχιστον έννοια, ούτε αυτό που θα έλεγε κάποιος, κοινωνική ή περιβαλλοντική οργάνωση. Είναι μια ανοιχτή διαδικασία, ένα είδος κοινότητας αγώνα, οπότε και ο τρόπος που προσεγγίζουμε τα διάφορα ζητήματα δεν είναι απόλυτα συγκεκριμένος πολιτικά.
Πολλές και πολλοί από τα μέλη της επιτροπής γνωριζόμασταν και πριν τον αγώνα, οπότε συνέβαινε συχνά να συναντιόμαστε και να συζητάμε, να προβληματιζόμαστε, σχετικά με το ποιο θα μπορούσε να είναι ίσως το πιο φλέγον ζήτημα που τα ευαίσθητα κομμάτια της κοινωνίας θα έπρεπε να δώσουν προτεραιότητα, για να προσπαθήσουν να απαντήσουν στα διαχρονικά προβλήματα που έχει δημιουργήσει το καπιταλιστικό σύστημα, κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, ηθικά κτλ. Το Τείχος του Βερολίνου είχε πέσει από καιρό, ο μεταμοντερνισμός και η νεοφιλελεύθερη αντίληψη φάνταζαν κυριαρχικός, μοναδικός στοχασμός και η παγκοσμιοποίηση κάλπαζε. Παράλληλα, η τρύπα του όζοντος μεγάλωνε, το φαινόμενο του θερμοκηπίου ήταν μια πραγματικότητα, η κλιματική απορρύθμιση επικείμενη, ο κόσμος είχε αρχίσει να γεμίζει με βιοτεχνολογικά προϊόντα, ήδη το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγόμενης τροφής πετιούνταν στις χωματερές και η παγκόσμια φτώχια αυξάνονταν σταθερά.
Επίσης, αρκετές και αρκετοί από εμάς, στα νιάτα μας κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’80 είχαμε έρθει σε επαφή με τις ιδέες του M. Bookchin και το πρόταγμα της κοινωνικής οικολογίας, που αποτέλεσαν για όλα τα επόμενα χρόνια ένα από τα βασικά αντικαπιταλιστικά επιχειρήματά μας. Έτσι όταν το 2006 συναντηθήκαμε, παλιότερες και νεότερες ηλικιακά παρουσίες, για τη δημιουργία της ΠροΕΒλα, συμφωνήσαμε πως ο περιβαλλοντισμός και τα θεσμικά οικολογικά κινήματα, ήταν δυναμικές διαφορετικές έως και εχθρικές προς τη δικιά μας αντίληψη περί οικολογίας και προστασίας του περιβάλλοντος. Οι λίγες επαφές κατά τη διάρκεια του αγώνα με τη WWF δεν ευόδωσαν ποτέ κανέναν ενθουσιασμό, ενώ η Green Peace δεν μας έψαξε ποτέ, ούτε και εμείς αυτήν. Γενικά λέμε κι εμείς “ναι στα οικολογικά κινήματα, με την επίγνωση όμως πως πολλά από αυτά εξυπηρετούν το green washing”. Και δεν μπορούμε σίγουρα συμμεριστούμε ή να αποδεχτούμε το λόγο και το ρόλο των ευρωπαίων οικολόγων/πράσινων υπέρ της βίαιης και καταστροφικής, καπιταλιστικής ενεργειακής μετάβασης, με τα εκατομμύρια εκτάρια ισοπεδωμένης γης από τις γιγαντιαίες ανεμογεννήτριες και τα εξωφρενικά αιολικά πάρκα, ούτε βέβαια, το διαχρονικό ενθουσιασμό τους για τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς και τις Νατοϊκές εισβολές σε άλλα κράτη.
Υποστηρίζαμε και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε πως βλαπτικότητα δεν είναι μόνο τα μεταλλεία. Βλαπτικότητες είναι οι έμφυλες διακρίσεις και το προσφυγικό ζήτημα, αλλά και ο βιομηχανικός τουρισμός και η περίφραξη των παραλιών, η βιομηχανική, χημική, συμβατική γεωργία και η καταστροφή του εδάφους, οι βιοτεχνολογίες και ο τεχνο-επιστημονισμός, όπως και η αντίληψη περί κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στη φύση και η εκμετάλλευση του ανθρώπου απ’ τον άνθρωπο.
Aιτήματα του αγώνα ήταν και παραμένουν η παύση των εργασιών, ο αποχαρακτηρισμός της περιοχής ως μεταλλευτικής ζώνης και η αποκατάστασή της από τον κύριο υπεύθυνο, το ελληνικό κράτος. Δεδομένου όμως ότι προερχόμαστε από μια περιοχή που την καθόρισε η μεταλλευτική ιστορία, αισθανόμασταν πως δεν ήταν αρκετή η απλή άρνηση και η συναισθηματική εναντίωση, αλλά ότι ήταν απαραίτητη και η κατάθεση παραγωγικών αντιπροτάσεων. Προτείναμε και προτείνουμε λοιπόν ως λύση στο αδιέξοδο του επιβεβλημένου οικονομικού- παραγωγικού μοντέλου, τη γενικευμένη οικολογική γεωργία, τον χαμηλού προφίλ βιο-αγροτουρισμό και την κατασκευή συνεργατικού εργοστασίου pellet στην περιοχή για την παραγωγή ενέργειας, που θα κάλυπτε πρώτιστα τις ενεργειακές ανάγκες της ίδιας της περιοχής. Πιστεύουμε πως η πραγματικά ορθολογική διαχείριση των βιομαζών μπορεί να απαντήσει στο “πρόβλημα του διοξειδίου του άνθρακα” καθώς συνεπάγεται καλύτερες και πιο αποδοτικές ενεργειακά καύσεις με βασική προϋπόθεση όμως τη μείωση της ενεργειακής ζήτησης. Η πρώτη βέβαια στρατηγική κίνηση θα ήταν ο αποκλεισμός της ενέργειας από το χρηματιστηριακό παιχνίδι. Όταν μιλάμε για την ενέργεια, όπως και για το νερό, μιλάμε για φυσικά- κοινωνικά αγαθά, που λογικά ή αν θέλετε ορθολογικά, λόγω της επικρατούσας δυτικής αντίληψης για την ανθρώπινη φύση, μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε εύκολα την έννοια του πεπερασμένου των φυσικών πόρων και και το ότι ο πλανήτης δεν σηκώνει πραγματικά άλλο και πως αν δεν καταφέρουμε να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό θα μας πάρει μαζί του στην κατάρρευσή του.
Με λίγα λόγια σκεφτόμαστε πως ναι, η οικολογία, η κοινωνική οικολογία, αποτελεί βασικό στοιχείο ενός πραγματικά εφικτού πολιτικού προτάγματος.
Η οικολογία είναι ένας από του τρεις βασικούς πυλώνες του Κουρδικού Κινήματος Ελευθερίας, μαζί με την Γυναικεία Απελευθέρωση και την Πραγματική/ ριζοσπαστική Δημοκρατία. Πόσο κοντά νιώθετε στους τρεις αυτούς πυλώνες και στον Δημοκρατικό Συνομοσπονδισμό εν γένει;
Ξεκινώντας και πάλι από την παραδοχή πως η επιτροπή αγώνα δεν είναι μια αυστηρά δομημένη πολιτική ομάδα και άρα πολλές από τις αναλύσεις και προσεγγίσεις μας παρουσιάζουν αρκετά πολιτικά κενά, θα πούμε γενικά ότι νιώθουμε πολύ κοντά στους τρείς βασικούς πυλώνες του Κουρδικού Κινήματος Ελευθερίας καθώς αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη δημιουργία του κόσμου στον οποίο θα θέλαμε να ζήσουμε.
Αναφορικά με την Πραγματική/Ριζοσπαστική Δημοκρατία, θα πούμε πως στην Ελλάδα, δεν έχει προκύψει ακόμη ένας ενδελεχής και διευρυμένος διάλογος σχετικά, τουλάχιστον στα πλαίσια του ελευθεριακού/αντιεξουσιαστικού χώρου που θα μας ενδιέφερε, αφού ο “χώρος” συνεχίζει να αντιμετωπίζει την έννοια της δημοκρατίας με αδικαιολόγητη ίσως καχυποψία. Το ίδιο θα πούμε πως συνέβη και με τις έννοιες της Κοινωνικής Οικολογίας, του Κοινοτισμού και της Ζαπατιστικής αυτονομίας. Μάλλον στην Ελλάδα παραμένουμε θιασώτες της δυτικής, μηχανιστικής ψευδαίσθησης για την ανθρώπινη φύση καθώς οι όροι αναστοχασμός και αυτοκριτική παραμένουν ακόμη κενοί κοινωνικο-πολιτικού νοήματος.
Όσο για το Δημοκρατικό Συνομοσπονδισμό εν γένει, θα πούμε πως δεν γνωρίζουμε σε βάθος όλες τις πτυχές του καθώς είναι ελάχιστη η σχετική βιβλιογραφία στα ελληνικά. Όμως, οι μικρές εκδοτικές προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια και η πρωτοβουλίες κάποιων συντροφισσών από τη Θεσσαλονίκη που προκάλεσαν ζωντανές επαφές και επέτρεψαν σε κάποιες από εμάς να συμβιώσουμε με συντρόφισσες και συντρόφους της ADM, σε αρκετούς να γνωριστούν και σε περισσότερες να ακούσουν σχετικές αφηγήσεις κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων στα πλαίσια του 10ημέρου στο βουνό, μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε πως ο Δημοκρατικός Συνομοσπονδισμός είναι μια πραγματική επαναστατική ιδέα και θεωρία, καθώς πρόκειται για τη μοναδική ίσως, σύγχρονη θεωρία υπέρβασης του κράτους και της δυναμικής των εθνικών πολέμων. Οπότε, θεωρητικά τουλάχιστον, θα λέγαμε πως βρισκόμαστε κοντά στην εν λόγω ιδέα.
Πόσο σημαντική είναι για τη συλλογικότητά σας η έννοια του Διεθνισμού; Πως τον αντιλαμβάνεστε;
Ένα παλιό ιταλικό αναρχικό τραγούδι, διατράνωνε πως πατρίδα μας είναι ολόκληρος ο κόσμος και νόμος μας είναι η ελευθερία. Για τους/τις περισσότερους/ες που συμμετείχαν στη σύσταση της ΠρωΕβλα και στη συνέχεια της επιτροπής αγώνα, η παραπάνω προτροπή ήταν μέρος των ατομικών τους πολιτικών υποστάσεων.
Πολύ γρήγορα και μέσα από τις διαδικασίες αυτομόρφωσης, αντιληφθήκαμε πως οι μεταλλευτικές δραστηριότητες και κυρίως η έννοια του εξορυκτισμού, είναι δυναμικές που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τοπικιστικές ή ΝΙΜΒΥ (Non In My Backyard) λογικές. Η επαφή μας το 2008 με ένα από τα πιο σοβαρά και πετυχημένα περιβαλλοντικά κινήματα, τους “Πολίτες κατά του Λιθάνθρακα” που χρησιμοποιούσαν ως κεντρικό επιχείρημα το σύνθημα “ενέργεια για ποιόν και γιατί”, μας ώθησε στην επινόηση του συνθήματος “Χρυσωρυχεία Ποτέ και Πουθενά”. Στη συνέχεια και στη διάρκεια του χρόνου, νιώσαμε επίσης πως οι αναλύσεις μας γινόντουσαν πιο ελκυστικές και πιο ενδιαφέρουσες στα μάτια των συντρόφων και συντροφισσών, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο καθώς οι συνομιλητές μας αντιλαμβανόντουσαν πως οι ιδέες μας προσιδίαζαν σε μια ολιστική προσέγγιση του θέματος και όχι σε εγωιστικά και τοπικιστικά φληναφήματα. Και φυσικά όταν βρεθήκαμε με την πλάτη στον τοίχο, μόνοι και αποδεκατισμένοι, μετά την πολύχρονη καταστολή και τις εσωτερικές μας διασπάσεις, καταλάβαμε βαθιά, το πόσο σημαντική ήταν για τον αγώνα μας αλλά και για όλους, τους διάφορους αγώνες, η αλληλεγγύη και ιδιαίτερα η διεθνής αλληλεγγύη. Ο Διεθνισμός λοιπόν για μας, είναι ενσυναίσθηση και έμπρακτη αλληλεγγύη, προς οποιοαδήποτε συλλογική δράση ανά τον κόσμο, προωθεί το πρόταγμα της κοινωνικής απελευθέρωσης, με φυσική παρουσία όταν είναι δυνατόν, υλική ή οικονομική βοήθεια και κυρίως με τη δεδηλωμένη-διεκδικημένη ηθική στήριξη.
Θα κλείσουμε με κάτι “διασκεδαστικό” και κάπως ανεκδοτικό για εμάς, που νομίζουμε πως αφορά στις διεθνείς σχέσεις και στο διεθνισμό.
Αναφέραμε πρίν την τοποθέτηση στη Μελέτη Κοινωνικών και Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, του γραφείου Διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων (Human Resources) της Eldorado, σχετικά με το δείκτη νοημοσύνης των κατοίκων της εν λόγω περιοχής, που προσδιόριζε, έναν πραγματικό πληθυσμό αυτόχθονων, ιθαγενών. Αληθινών ινδιάνων στο δάσος των Σκουριών.
Για τους αγωνιζόμενους, η παραπάνω αποικιοκρατική, ρατσιστική αντίληψη, ήταν καθοριστική με δύο κυρίως τρόπους. Ο ένας, τους έδωσε την ευκαιρία να συναντηθούν με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με την εξέγερση και την αντίσταση, με τα αδέρφια τους ανά τον κόσμο, τους Γκουαρανί-Καιοβά από τη Βραζιλία, τους Νάσα από την Κολομβία, τους βολιβιανούς της Κοτσαμπάμπα, τους Ζαπατίστας από το Μεξικό, τους Σιού της Β. Ντακότα, τους Μοχώκ του Καναδά, τους βαλσουζάνους στην Ιταλία των No Tav, την κοινότητα ZAD στη Γαλλία, τις συντρόφισσες και τους συντρόφους από τη Ροζάβα κ.α.π. Ο άλλος, τους επισημαίνει ως ιθαγενείς που είναι και τους αναγκάζει να πειστούν , για την πραγματικότητα των γεγονότων, πως αν ο μπάχαλο-καπιταλισμός και η κρατική αυθαιρεσία δεν ανατραπούν, η κατάσταση θα γίνεται όλο και σκληρότερη.
Ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση σε συζήτηση και τη φιλοξενία.
